شاید برای برپایی یک دوسالانه (بی‌ینال) معماری، شهری مناسب‌تر از ونیز نتوان یافت؛ شهری جادویی- بیشتر شبیه به یک رویا- که نمونه مشابهی در جهان ندارد و معماری شگفت انگیزش هر مخاطبی را مسحور می کند.

دوسالانه معماری ونیز حلقه ششم از دوسالانه های ونیز است که در کنار دوسالانه های هنر، سینما (که بر خلاف اسمش هر سال برگزار می شود)، رقص، تئاتر و موسیقی، این شهر بی نظیر را با بیش از پیش با هنر عجین می کند و امسال برای اولین بار بخش های سینما، تئاتر، موسیقی و رقص هم در دو سالانه معماری مشارکت کرده اند.

در طول شش ماه برگزاری این دوسالانه، کنفرانس ها، سخنرانی ها، جلسات آموزشی مختلفی تدارک دیده شده که تاکید بر وجه تحقیقاتی این دوسالانه را بیش از سال های گذشته گوشزد می کند.

نمایشگاه امسال به کوریتوری رم کولهاس - معمار و نظریه پرداز سرشناس هلندی- با حضور ۶۵ کشور شکل گرفته که از این میان ده کشور نظیر امارات متحده عربی، ترکیه و مراکش برای اولین بار در این دوسالانه شرکت کرده اند.

غرفه ایران در محوطه آرسناله با نام "گذشته اضطراری" برپا شده است.

به جز دو محوطه بسیار بزرگ آرسناله و جراردینی، کشورهای مختلف غرفه های ویژه خود را در بخش های مختلف شهر ونیز هم برپا کرده اند.

غرفه ایتالیا در آرسناله، کماکان به مانند دوره های قبل بزرگ ترین غرفه متعلق به یک کشور است که امسال تحت عنوان "پیوند" به مدیریت چینو زوچی برپا شده است.

اما ایتالیای امسال تنها به همین غرفه ختم نمی شود. در واقع تمام محوطه بزرگ آرسناله، زیر عنوان تم "دنیای ایتالیایی" به این کشور اختصاص یافته؛ با نمایش بخش هایی از ۸۲ فیلم و چهل و یک پروژه معماری.

امسال چهاردهمین دوره دوسالانه معماری را شاهدیم؛ در حالی که در نگاه اول تفاوت عمده ای را می توان نسبت به دوره قبل حس کرد: دوسالانه ۲۰۱۲ به شدت به هنرهای تجسمی نزدیک بود و آثار بسیاری را در خود جای داده بود که که کاملاً چیدمان محسوب می شدند، این بار اما دوسالانه معماری تا حد زیادی از هنرهای تجسمی فاصله گرفته و به سینما نزدیک شده است.

سینما و معماری

از در آرسناله (یکی از دو مکان اصلی برپایی نمایشگاه) که وارد می شوی، با پرده های نسبتاً بزرگی روبرو می شوی که بخش هایی از هشتاد و دو فیلم ایتالیایی را در ارتباط با معماری نمایش می دهند و بخش بسیار وسیعی از نمایشگاه را به خود اختصاص داده اند.

"صحرای سرخ" آنتونیونی را می بینی که فضای صنعتی اطراف شهر و تاثیر آن بر انسان ها را می کاود و انبوهی فیلم های نئورئالیستی دهه چهل و پنجاه، معماری شهرهایی چون میلان را آمیخته با دل و جان شخصیت ها تصویر می کنند.

آلبرتو باربرا مدیر جشنواره سینمایی ونیز در یادداشتی برای این نمایشگاه به رابطه تنگاتنگ سینما و معماری اشاره دارد؛ این که تعدادی از سینماگران بزرگ تاریخ نظیر فریتس لانگ، نیکلاس ری، سرگئی آیزنشتاین و مایکل چیمینو در سال هایی از عمر خود به تحصیل معماری پرداخته اند و در عین حال بسیاری از معماران به تاثیرپذیری خود از فیلم ها اشاره کرده اند.

صد سال معماری

تم اصلی دو سالانه امسال نوعی مرور تاریخی است که عنوان نمایشگاه یعنی "بنیادها" هم به شکلی به آن اشاره دارد.

رم کولهاس٬ مسئول برگزاری نمایشگاه از کشورهای مختلف هم خواسته است تا غرفه های خود را حول و حوش زیرعنوان "مدرنتیه چشمگیر: ۱۹۱۴ تا ۲۰۱۴" بنا کنند. این اولین بار است که از کشورهای مختلف خواسته شده است که غرفه خود را بر اساس یک تم واحد بنا کنند.

آغاز این صد سال همزمان است با آغاز جنگ اول جهانی و عکس ها و مدارک این نمایشگاه سعی دارد تصویر جنگ و تاثیر آن را بر معماری شهرها با مخاطب قسمت کند.

رم کولهاس می گوید: "پس از چند سال اختصاص یافتن این دوسالانه به معماری معاصر، نمایشگاه این بار به گذشته می نگرد و سعی دارد جست و جو کند که چطور معماری به اینجا رسیده و آینده اش چه خواهد بود."

جوایز

جایزه شیر طلایی بهترین غرفه امسال به کره شمالی رسید. عنوان این غرفه "زاویه دید کلاغ: جزیره کره" بود که مورد توجه داوران امسال به ریاست فرانچسکو باندرین از ایتالیا قرار گرفت. میترا خوبرو، متولد ایران و مدیر "پینک تنک" در امارات متحده عربی، یکی از داوران دوسالانه امسال بود.

جایزه شیر طلایی یک عمر دستاورد در زمینه معماری، امسال به فیلیس لمبرت رسید؛ معمار، نویسنده، کوریتور و منتقد که تاثیر زیادی بر معماری معاصر داشته است.

لمبرت برای تلاش هایش جهت توسعه معماری معاصر در جهان شناخته شد و توجه اش به مسائل اجتماعی شهری در زمینه معماری او را مورد توجه قرار داد. لمبرت نقش مهمی در موفقیت معماری مدرن در دهه پنجاه میلادی در آمریکای شمالی ایفا کرد، به ویژه در نیویورک. درباره او گفته شده که معمارها معماری را می سازند و فیلیس لمبرت معمارها را.

نمایشگاه دوسالانه معماری ونیز تا بیست و سوم نوامبر ادامه خواهد داشت.